Παρά τις προθέσεις και τις ειλικρινείς μας προσπάθειες, πολλοί από εμάς αποτυγχάνουμε να κρατήσουμε τις υποσχέσεις μας για τους στόχους που θέτουμε στη ζωή μας, όπως, η απώλεια βάρους, η διακοπή του καπνίσματος, η συστηματική άσκηση, ή γενικά η αλλαγή του τρόπου ζωής. Φαίνεται ότι το 90% των προσπαθειών μας δεν ευδοκιμούν, δημιουργώντας το αίσθημα της αποτυχίας, το οποίο τελικά οδηγεί στη παραίτηση και στη καθιέρωση μιας κακής συνήθειας ως μη αναστρέψιμη.

Η αρχική αίσθηση ότι θα τα καταφέρουμε αντικαθίσταται με τη κόπωση και την απογοήτευση. Ίσως να μη γνωρίζουμε ότι με κάθε αλλαγή που πάμε να κάνουμε στη ζωή μας, προσθέτουμε στρες στον οργανισμό μας, διότι από τη φύση μας λειτουργούμε με συνήθειες και οποιαδήποτε αλλαγή αντιστοιχεί σε κόπο. Όσο πιο μεγάλη είναι η αλλαγή η οποία απαιτεί ψυχικές και σωματικές δυνάμεις αλλά και βάθος χρόνου, τόσο περισσότερο κουραστική θα είναι. Και το θέμα είναι ότι δεν εκτιμούμε σωστά το μέγεθος των δυνάμεων που απαιτούνται για να πραγματοποιηθεί μια μόνιμη αλλαγή ώστε να καθιερωθεί από τον εγκέφαλο μας ως συνήθεια.

Σε μια μελέτη στο περιοδικό International Journal of Obesity (2001) η  ερευνήτρια Janet Polivy δίνει ένα ορισμό σε αυτό τον κύκλο της συνεχόμενης προσπάθειας και αποτυχίας. Το ονόμασε Σύνδρομο ψευτικης ελπίδας (σύνδρομο μη ρεαλιστικών προσδοκιών). False hope syndrome. Το σύνδρομο ψεύτικης ελπίδας μπορεί να είναι ιδιαίτερα κοινό μεταξυ εκείνων που σκέφτονται διπολικά, δηλαδή ή άσπρο ή μαύρο. Κάποιες αιτίες αυτού του τρόπου σκέψης είναι η ιδιοσυγκρασία, ο τρόπος που μεγάλωσε ένα άτομο, η έλλειψη εμπειρίας της ζωής καθώς και η έλλειψη κατανόησης του εαυτού του (αυτογνωσίας). Αποτέλεσμα είναι  να θέτει συνεχώς μη ρεαλιστικούς στόχους και συχνά να αναφέρει ότι τα θέλει όλα ή τίποτα.

Όμως.. Οι περισσότεροι ειδικοί συμφωνούν ότι ένας από τους καλύτερους τρόπους για να αλλάξει πραγματικά μια συμπεριφορά ώστε να μη πέφτουμε θύματα του συνδρόμου αυτού είναι να συνειδητοποιήσουμε τι σκεφτόμαστε, να συζητήσουμε με τον εαυτό μας ή ακόμη καλύτερα με τον ειδικό στον οποίο απευθυνόμαστε.

Η καθοδήγηση μέσω ενός θετικού διαλόγου με ένα έμπειρο Ψυχολόγο ή/και Life Coach μπορεί να μας βοηθήσει να καταλάβουμε ότι οι μεγάλοι στόχοι, που δεν είναι εύκολα απιτεύξιμοι και δεν δίνουν τη δυνατότητα σε σύντομο χρονικό διάστημα το άτομο να δει, να μετρήσει την εξέλιξη αυτή και να νιώσει τη χαρά του επιτεύματος, μπορεί να οδηγήσουν σε κόπωση και απογοήτευση. Αν θεωρείς ότι η ζωή έχει μόνο δύο καταστάσεις (του ύψους ή του βάθους) τότε είναι σχεδόν βέβαιη η αποτυχία.

Η ψυχολογία της συμπεριφοράς ίσως είναι ο ακρογωνιαίος λίθος για να μπορέσουμε να κατανοήσουμε καλύτερα τον εαυτό μας και τις ενέργειες μας.  Ο περιορισμός των υπερβολών που κάνουμε καθημερινά μπορεί να οδηγήσει στη μέση οδό, στο μέτρο αυτό που χρειάζεται κάθε φορά, χωρίς να μας εξουθενώνει. Για παράδειγμα, άτομα που κάνουν δίαιτα, αν φάνε ένα γλυκό ή ξεφύγουν μια δυο μέρες στις ποσότητες,  έχουν τύψεις, απογοήτευση και τα παρατάνε, ενώ θα μπορούσαν να πουν ότι δεν χάλασε ο κόσμος με αυτό που έγινε.. και να συνεχίσουν το πρόγραμμα τους. Αυτός ο διπολικός τρόπος σκέψης (όλα ή τίποτα) σε συνδυασμό με το σύνδρομο ψεύτικης ελπίδας (υψηλοί μη ρεαλιστικοί στόχοι) οδηγούν τελικά στη παραίτηση. Αντιθέτως, η συζήτηση με τον εαυτό μας, η καταγραφή των αποκλίσεων, η αυτοσυμπόνια και η αυτοσυγχώρεση, θέτοντας μικρούς, επιτεύξιμους στόχους κάθε φορά, θα μας οδηγήσουν στην επιτυχία.

Εξάλλου δεν θέλουμε τεράστιες αλλαγες που μας κουράζουν και διαρκούν λίγο, αλλά μικρές αλλαγές για μια ζωή! Θέτοντας συγκεκριμένους, επιτεύξιμους και όχι γενικούς ή πολύ ηψηλούς στόχους του τύπου πρέπει να χάσω βάρος ή πρέπει να χάσω 20 κιλά. Αντιθέτως,  αν στοχευσεις στα 5 ή στα 7 κιλά και μπορέσεις να τα διατηρήσεις θα ήταν πράγματι επίτευμα. Αυτοί που στοχευουν σε μικρότερους επιτεύξιμους στόχους π.χ. σε μικρότερο νούμερο στο πατελόνι τους, ή τη ζώνη τους, είναι σε καλύτερη θέση. Έχουν συγκεκριμένο στόχο και μπορούν να ξεκινήσουν με μικρές συγκεκριμένες αλλαγές, όπως η αντικατάσταση ενός αναψυκτικού με ένα μπουκάλι νερό στο γεύμα ή η μικρή μείωση της ποσότητας των γευμάτων ή η αντικατάσταση του ανελκυστηρα με τις σκάλες. Παρόλο που δεν μπορούμε να δούμε θεαματικά αποτελέσματα αρχικά, μικρές, θετικές αλλαγές στην καθημερινή ρουτίνα δημιουργούν υγιεινές συνήθειες.

Επαναλαμβάνω, πολλοί λένε: Από Δευτέρα αρχίζω δίαιτα ή πάω γυμναστήριο!!! Ξεκινούν, τα δίνουν όλα και σε λίγο καιρό, εξαντλημένοι από την προσπάθεια, τα παρατάνε. Πρέπει λοιπόν να γίνει κατανοητό ότι η αλλαγή του τρόπου  ζωής δεν προέρχεται από ΤΕΡΑΣΤΙΟΥΣ ΣΤΟΧΟΥΣ, αλλά από μικρές τροποποιήσεις στην καθημερινότητα, που θα είναι συνειδητοποιημένες, μετρήσιμες και θα προκαλούν το αίσθημα της νίκης και της χαράς! Δεν χρειάζεται να πας κάθε μέρα στο γυμναστήριο, ούτε να χάσεις γρήγορα κιλά διότι θα δημιουργήσεις κόπωση και αντίδραση του οργανισμού σου για να τα ξαναπάρει! Ο εγκέφαλός σου λειτουργεί με συνήθειες, μη του προκαλείς λοιπόν βίαιες αλλαγές, είναι σίγουρο ότι κάποια στιγμή θα αντιδράσει.

Θυμίσου, η συνήθεια είναι η φύση μας.... Φέρσου έξυπνα και στοργικά στον εαυτό σου!

Manos Mandalakis 

MSc(c),PgDip,BSc,CPT,CES,PES,CHC,OES,CMT. 

Strength & Conditioning Coach

Post-Rehabilitation Specialist 

Sports & Exercise Nutritionist

Δείτε περισσότερα:

https://www.nature.com/articles/0801705.pdf?origin=ppub